Bli kjend før du byggjer om

Du har kanskje tenkt å gjera enøktiltak i huset ditt for å spara energi og oppvarmingskostnader.

Men kva tiltak bør du gjera – og korleis?

Det første du bør gjera, er å bli kjend med huset for å forstå korleis det fungerer. Eldre hus er bygde på ein heilt annan måte enn moderne hus, og ein kan difor ikkje utan vidare ta med seg moderne enøktiltak inn i eit gamalt hus! Det gjeld å velja dei rette tiltaka som spelar på lag med huset og slik det opphaveleg er bygd. Feil tiltak kan føra til fuktskadar, sopp og ròte.

Det er stor skilnad på moderne og tradisjonell bygningsteknologi. I moderne bygningar (til høgre) ønskjer ein å gjera strukturane så luft- og vasstette som mogleg. Ein brukar mange ulike materiale, og inneklimaet blir gjerne styrt av eit ventilasjonsanlegg. Eldre bygningar (til venstre) er bygde etter andre prinsipp, med enkle strukturar i diffusjonsopen material som lek luft og varme, og slik held dei konstruksjonane tørre samstundes som lufta blir ventilert. Illustrasjon: Marte Boro, Riksantikvaren.

Lag ein plan der du listar opp det du må gjera, og i kva rekkjefølgje det bør gjerast. Ha i bakhovudet at alle bygningar er ulike – det finst diverre ingen standardløysingar som fungerer for alle hus.

Unngå fuktproblem

Eldre hus har vegger som består av hygroskopisk materiale, det vil seia materiale som pustar, og som kan ta opp og gi frå seg fukt. Difor bør også isoleringsmaterialet vera hygroskopisk om ein vil unngå fuktskadar. Slik isolasjon er basert på naturfibrar som ull, lin, hamp og tre (cellulose). Desse har god isoleringsevne og er å få kjøpt både som matter og laust (for innblåsing).

Lær meir

Riksantikvaren har laga ein oversikt over gode råd og tiltak for korleis ein kan gjera bygningar meir energivenlege utan at det går ut over huset sin karakter og historie.

Riksantikvaren – råd og tiltak

Fortidsminneforeningen har laga eit hefte med gode råd om ENØK-tiltak. Her kan du lesa om klimaeffekten og energisparinga ved dei ulike tiltak.

ENØK I GAMLE HUSLast ned

Jakta på kilowatten

Bør du isolera eller er det nok med vindtetting? Dette verktøyet kan hjelpa deg i valet.

Test verktøyet her